foto: b.hanssen
NIEUW! 3 korte video interviews met Prof. Dr. Piet Lombaerde (Architektuurwetenschappen, Henry van de Velde Hogeschool) over waarom het Antwerps Stadspark als beschermd monument erkend dient te worden:
VIDEO 1 Prof. Lombaerde over waarom het Stadspark zo vlug mogelijk beschermd monument zou moeten zijn
Voor video 1 (4 min.) KLIK HIER
VIDEO 2: Historische achtergrond bij het Stadspark
Voor video 2 (5 min.) KLIK HIER:
VIDEO 3: Vervolg historische achtergrond bij het Stadspark
Voor video 3 (4 min.) KLIK HIER:
°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°
WAT U MOET WETEN VOOR U VERDER LEEST, DE PROBLEEMSTELLING:
Zoals gezegd besliste het stadsbestuur op 7 november, 2008, dat het historische belle epoque Stadspark, aangelegd in 1869 door befaamd topontwerper Eduard Keilig, zou worden “omgevormd” tot een “hedendaags” park. Aan deze ingrijpende beslissing tot heraanleg van het park ging ogenschijnlijk geen grootschalig onderzoek naar de opinie van de Antwerpenaars vooraf. Pas nadat de beslissing voor een drastische verandering van het Stadspark al genomen werd, mogen de Antwerpenaars “meedenken” over de “toekomst” van het park, zoals te lezen staat op affiches in het Stadspark (dat, terwijl in Lier nog maar pas een referendum over de heraanleg van de grote markt gehouden werd). Op de affiches in het Stadspark staat bovendien de merkwaardige vraag :”Wat zou u doen met deze 14 hectare groen?,” alsof het Stadspark een doodgewoon perceel grond zou zijn, in plaats van een belangrijk historisch park en Antwerps cultureel erfgoed.
Voor de omstyling van het Antwerps Stadspark werd een budget van maar liefst bijna 2,5 miljoen euro opzij gezet. Want, hoewel het historische Stadspark ontworpen werd door een internationaal befaamd en belangrijk toparchitect (Keilig), wil de stad, merkwaardig genoeg, een nieuwe “topontwerper” zoeken om het park her aan te leggen, en het zo te veranderen van uitzicht en bestemming: oorspronkelijk aangelegd om er rustig in te wandelen, te genieten van de botanische rijkdom van bomen en planten, te spelen met kinderen, of, vandaag de dag, te joggen, zou het omgestylde Stadspark nu ook tegelijk moeten opdraaien voor het tekort aan sportfaciliteiten en sportruimtes in de Antwerpse binnenstad. (Nota bene: Ter verduidelijking zeggen we er meteen bij dat wij allesbehalve tegen sport zijn en dat het Stadspark, in tegensteling tot wat gesuggereerd wordt, vandaag de dag al voldoet aan heel wat actieve sportbehoeften van de parkgebruiker, want je kan er nu al heerlijk joggen, skaten, sjotten of cricket spelen op de gazons, zonder dat je de mensen die rustig willen wandelen stoort.)
Uit krantenberichten bleek ook dat de plannen van het stadsbestuur mogelijk nog verder gaan: het stadsbestuur wil een “opener,” “groter” park, waarbij “opener” mogelijk verwijst naar het rooien van gezonde bomen en struiken, zoals in het Kielpark gebeurde, en “groter” naar de aanhechting van de Quinten Matsyslei. Hoewel het stadsbestuur naar “behoud van historische elementen” van het park verwijst, schijnt er toch geen echt besef te zijn dat het Stadspark op zich al cultureel en botanisch erfgoed is, dat behouden en gerestaureerd dient te worden, zoals het Gentse Citadelpark. (Evenmin schijnt het stadsbestuur te beseffen dat Antwerpenaars zeer aan het Stadspark gehecht zijn, ondanks zijn wat minder fraaie staat. Als Antwerpenaars al eens kritiek op het Stadspark hebben betreft die meestal het onderhoud van het park en dus niet de mooie oorspronkelijke parkaanleg van Keilig met zijn heerlijke kronkelende paden, panorama’s en perspectieven). En als de herinrichting van het Stadspark even drastisch zou zijn als die van het belle epoque Astridplein, mogen we echt voor de toekomst van het historische Stadspark vrezen. “Berscherm het Historisch Stadspark” en “Antwerpen in Actie” wensen daarom de erkenning van het Stadspark als cultureel en botanisch erfgoed en willen het stadsbestuur ertoe aanzetten een beter park-en groenbeleid te voeren: wij stellen voor dat een deel van de 2,5 miljoen euro gebruikt zou worden voor de restauratie en betere beveiliging van het Stadspark, en de rest voor de aanleg van groene sportuimtes in of nabij de binnenstad. Zolang het historische Stadspark hier maar niet voor wordt opgeofferd. Ook stellen wij dat de beveiliging van het Stadspark niet mag gebeuren door het rooien van gezonde bomen en planten, maar dat de stad Antwerpen wereldsteden zoals Parijs moet navolgen, waar stadsparken beveiligd worden door hekken en een sluitingsuur.
Tot slot: het Stadspark is onze kleine Antwerpse versie van New York’s Central Park, dat om ongeveer dezelfde tijd werd aangelegd, maar dat -in tegenstelling tot ons Stadspark- al zeer lang beschermd monument is.
BEKNOPTE VERSIE DOELSTELLINGEN VAN HET BESCHERMCOMITE (lees daarna hieronder verder):
De belangrijkste doelstellingen van het comité zijn: 1. de bescherming en erkenning van het Stadspark als cultureel erfgoed; restauratie en dus geen “modernizering” van het park, dat volgens het Antwerps stadsbestuur “hedendaags” en open voor meer sport zou moeten worden 2. geen nodeloze uitgave van een enorme som geld (2,5 miljoen euro) voor een “heraanleg” en een nieuwe “topontwerper” terwijl het Stadspark zelf door een belangrijk 19de eeuws topontwerper (Keilig) aangelegd werd. Wij wensen niet dat het Stadspark “wegvernieuwd” wordt, model Astridplein 3; geen rooien van gezonde bomen om het park “open” en “doorzichtig” te maken, zoals al bij het Kielpark gebeurde; betere beveiliging niet door rooien maar door hekken, bewaking, sluitingsuur, zoals in Parijs en elders 4. beter park- en groenbeleid van stadsbestuur: deze 2,5 miljoen euro zou (naast restauratie Stadspark) beter besteed worden voor de aanleg van broodnodige nieuwe parken en groene zones in en nabij de binnenstad.
Hartelijk welkom!
U bent beland op het webstekje van een gloednieuw comité dat tot doel heeft de Antwerpenaren en het Antwerps stadsbestuur in te lichten over de cultuurhistorische, aesthetische en botanische waarde van het Antwerps stadspark.
Doel is het stadsbestuur ertoe te bewegen het mooie Stadspark, dat er helaas al een tijdje niet meer op zijn best uitziet, te restaureren en in ere te herstellen in plaats van het grondig te veranderen en een bom geld uit te geven aan een nieuwe ontwerper. Het Stadspark heeft geen nieuwe ontwerper nodig, stellen wij, want het Stadspark werd al eens ontworpen door een prestigieus, befaamd landschapsarchitect, Eduard Keilig, die onder meer ook de tuinen van het Kasteel van Ursel, het Terkamerenbos in Brussel, het Park van Laken, het Maria Henrietta Park in Oostende, enz. ontwierp. Het Stadspark ligt er momenteel niet meer zo mooi en veilig bij als vroeger, maar dat kan makkelijk verholpen worden, menen wij, als het stadsbestuur actief aan de restauratie en betere beveiliging van het Stadspark zou werken. Door het park in ere te herstellen en er weer een gezellig familiepark van te maken, waar jong en oud rustig van de natuur kunnen genieten, zou het Stadspark weer van iedereen kunnen worden. Uitgerekend volgend jaar, in 2009, viert het Stadspark zijn 140ste verjaardag!
Waarom kwam het comité tot stand?
Begin november van dit jaar verschenen een aantal krantenartikelen waaruit bleek dat de stad Antwerpen ambitieuze plannen heeft met het in 1869 aangelegde historische Stadspark van Antwerpen, dat ooit een pareltje van de belle epoque landschapsarchitectuur in de Sinjorenstad was. Er werd ook gesuggereerd dat het Stadspark mogelijk zou worden aangepast om aan de grote vraag naar sportruimtes in het Antwerpse te voldoen.
Zo stond er in Het Laatste Nieuws te lezen:
“De Stad Antwerpen gaat op zoek naar een ontwerper voor de heraanleg van het stadspark. Dat gebeurt via een Open Oproep-procedure van de Vlaamse Bouwmeester. Die procedure start in januari 2009 en moet afgerond zijn tegen oktober van dat jaar. De herinrichting zelf zal ten vroegste van start gaan in 2012. De stad trok een budget van 2.480.000 euro uit voor het project. …Het stadspark bestaat in 2009 140 jaar. Al die tijd veranderde er zo goed als niets aan het ontwerp van de toenmalige architect Frederic Keilig [Frederick Eduard Keilig]. Toch vindt het Antwerpse stadsbestuur dat de groene long tegenwoordig niet meer volledig voldoet aan de behoeften van de bezoekers. Er is bijvoorbeeld veel vraag naar ruimtes waar gesport kan worden.” (HLN 7/11/08
De stad Antwerpen stuurde ook een brief voor een focusgroep naar een aantal wijkcomités in de buurt van het park, waarin gesteld werd dat het Stadspark een nieuw kleedje zou krijgen, waarin om de mening van de buurtbewoners gevraagd werd en waarin ook de vraag gesteld werd “Wat zou u willen doen met deze 14 hectare groen?” Op de focusgroep avond zelf, 1 december 2008, werd het collegebesluit over het Stadspark van 7 november, bestaande uit de “Open Oproep Ontwerp Stadspark”, niet voorgesteld of toegelicht, maar kregen de aanwezigen de volgende summiere informatie:
“De Stad Antwerpen wenst voor het Stadspark een ambitieuze visie te ontwikkelen die vertaald wordt in een parkontwerp:
1. het Stadspark omvormen tot een hedendaags park;
2. met respect voor historische elementen
3. geintegreerd in het stedelijk weefsel”
Maar het Stadspark dat het stadsbestuur zo graag zou willen “omvormen”, stelt het beschermcomité, is zeker niet een gewone lap groen die heraangelegd dient te worden. Het Stadspark had al eens ooit een prestigieus ontwerper, Eduard Keilig, en het Stadspark is gewoon aan een grondige opknapbeurt toe. Bovendien bleek uit het collegerapport van de Stad Antwerpen en de “Open Oproep voor het Ontwerp Stadspark,” dat het eigenlijk de bedoeling is het park om te stylen van een ruimte voor passieve parkgebruikers (wandelen, joggen, kuieren, spelen) tot een ruimte waar er ook plaats is voor actieve ontspanning, met het oog op de nood aan sportuimtes in de Antwerpse binnenstad. Maar hier knelt juist het schoentje: in tegenstelling tot het vrij grote Rivierenhof (133 ha), waar passief en actief parkgebruik makkelijk samen kunnen voorkomen, is het Stadspark toch wel een erg klein park (slechts 14 ha. klein), met als belangrijke functie een groen toevluchtsoord te zijn, midden in de drukke binnenstad, weg van lawaai, verkeer, wegen en beton. Tot slot merken we nog op dat er ook met de idee gespeeld wordt om het Stadspark te vergroten door aanhechting van de Quinten Matsijslei , die zo zou verdwijnen. Het is daarbij niet duidelijk hoe het verkeer dan zou worden omgeleid.
Wat zijn de doelstellingen van het comité?
Kort en bondig gesteld:
1. Het Stadspark dient als uniek cultureel erfgoed en historisch park erkend en beschermd te worden en mag niet aan grondige veranderingen of een heraanleg onderworpen worden, waardoor de unieke cultuurhistorische, aesthetische en botanische waarde van het park voor de Sinjorenstad en zijn bezoekers voorgoed verloren zou gaan:
2. Wij zijn voor meer groene sportplekken in Antwerpen, maar vinden niet dat het unieke en zeer waardevolle Stadspark tot sportruimte moet worden omgefunctioneerd, enkel en alleen omdat de stad Antwerpen momenteel niet voldoende tegemoet komt aan de vraag naar meer groene sportplekken in de binnenstad;
3. Wij wensen de gezinsvriendelijke restauratie van het Stadspark zodat het weer een gezellig, veilig familiepark wordt;
4. Het Stadspark dient veiliger gemaakt te worden, bijvoorbeeld, door een sluitingsuur en door eventuele bewaking, maar niet door het rooien van planten, bomen, enz.
5. Het spreekt vanzelf dat de restauratie van het Stadspark elementen van vernieuwing niet uitsluit, zolang deze niet te ingrijpend zijn. Wij vragen daarom dat het stadsbestuur de sportdenkpiste verlaat en gaat werken met de echte troeven van het park, dat ooit zelf een kunstwerk van de landschapsarchitectuur was. Als aesthetisch geconcipieerd park, waar heel wat belangrijke monumenten en standbeelden staan, zou het park aardgerecht kunnen gebruikt worden, voor meer kunst in het park.
6. Wij wensen meer groene sport en andere plekken in de binnenstad, maar niet ten koste van het reeds bestaande cultuurhistorische Stadspark. Wij vragen dat het stadsbestuur het ooit zo mooie Stadspark opknapt en restaureert en het andere deel van de reeds opzijgezette sommen geld gebruikt voor de aanleg van nieuwe parken en sportruimtes in of nabij de binnenstad.
Na deze bondige samenvatting van onze belangrijkste bezwaren tegen een nieuwe heraanleg van het Stadspark, volgt hieronder meer toelichting:
1. HET UNIEKE STADSPARK WORDT ERKEND EN BESCHERMD MONUMENT:
Net zoals het Albertpark (de Harmonie) is het Stadspark een eenmalig cultuurhistorisch, botanisch en aesthetisch belle epoque monument, een (zij het lang verwaarloosd) kroonjuweel van de Antwerpse en Belgische landschapsarchitectuur. Als unieke historische site van belle epoque en art nouveau Antwerpen is het Stadspark gerelateerd aan de Zoo, het Centraal Station, het voormalige Astridplein, het Albertpark, de Leien en de Cogels Osylei. Het comité wil voorkomen dat het Stadspark door niet aardgerechte herinrichting, of door uitdunning om het park “open” te maken (rooien van bomen/struikgewas), of door omfunctionering van het park tot actieve sportruimte, zijn eenmalige historische, botanische en aesthetische functie voorgoed zou verliezen. Aangelegd in 1869 in Engelse stijl, is het Stadspark een kleinschalige versie van een Londons park, een park met perspectief, vijver, heuvellandschap, rotsen, een hangbrug, te vergelijken met het Weense stadspark, of de Parijse, Berlijnse en Londonse stadsparken, die bedoeld waren voor promenades en flanerie (zoals bezongen door de dichter Charles Baudelaire of beschreven door de Joodse filosoof Walter Benjamin). Bovendien was het Stadspark altijd al een paradijs van belangrijke planten- en boomsoorten: in 1954 werden in dit park niet minder dan 35 verschillende boomsoorten geteld en volgens het milieuboekje Argus is het Stadspark ook nu nog “een grote, groene oase met verwilderde ligusterstruiken, taxusbomen, paardekastanjes, Amerikaanse lindes en zwarte elsen. Kenners ontdekken nog moerascipressen, een netelboom en zelfs een Japanse notenboom.” (bron: argusmilieu.be) Volgens een wetenschappelijk onderzoeker gespecialiseerd in het botanische werk van Eduard Keilig kan je “in de bewoordingen van het ICOMOS (International Council for Monuments & Sites < UNESCO) …het Stadspark zelfs als een ‘Cultural landscape’ interpreteren (www.icomos.org); met alle gevolgen naar zorg, instandhouding & beheer van dien.”: “dan hoort men … ook rekening te houden met bepalingen van het internationale Charter van Firenze (1982) (zie www.international.icomos.org/charters/gardens_e.htm).
(Nota bene: momenteel is enkel de ijzeren hangbrug beschermd monument, maar niet het park zelf)
2. HET STADSPARK MAG NIET OPGEOFFERD WORDEN VOOR HET TEKORT AAN SPORTPLEKKEN IN DE BINNENSTAD:
Doel is het stadsbestuur en de politici ertoe te bewegen de sportdenkpiste (die in verscheidene krantenartikelen vermeld werd en ook in de “open oproep” gesuggereerd wordt° te verlaten. In de Open Oproep Ontwerp Stadspark, gepubliceerd in het collegeverslag van de Stad Antwerpen van 7 november 2008, wordt het volgende gesteld: “Oorspronkelijk was het park bedoeld om in alle rust een wandeling te maken, te kuieren of op een bankje te genieten van het groen. Hoewel deze passieve ontspanning nog altijd belangrijk is voor parkgebruikers, is er vandaag ook meer vraag naar mogelijkheden tot actieve ontspanning. Zeker in een dicht bebouwde stadsomgeving zoals die van het Stadspark, hebben mensen ruimte nodig om te ontspannen, spelen en sporten.”
Het comité “Bescherm het Stadspark” is het volledig eens met deze laatste zin en is absoluut geen tegenstander van sport. In tegendeel. En het is juist dat er in het Antwerpse een grote behoefte aan ruimte voor sport is. Toch heeft ons comité problemen met bovenstaande beschrijving van het stadsbestuur en wel omwille van 3 redenen:
( a.) Het comité wil voorkomen dat het aesthetische, botanische en cultuurhistorische Stadspark zou moeten opdraaien voor het schrijnende tekort aan groene sportruimtes, parken, openluchtfaciliteiten in de Antwerpse binnenstad. Het comité wil ijveren voor het optimaal behoud van het Stadspark als unieke plek in de stad voor “passief” parkgebruik, zoals kuieren, lezen, spelen en sjotten van Keiligs mooie landschapontwerp of van bloemen genieten, wandelen, joggen, spelende peuters, kleuters, kinderen, en andere gezinsvriendelijke activiteiten. Trouwens, het is merkwaardig dat het collegebesluit stelt dat het Stadspark niet voldoet aan de actieve sportbehoeften van de hedendaagse parkgebruiker: vandaag de dag kan je al heerlijk sporten in het Stadspark, want je kan er nu al heerlijk joggen, skaten, sjotten of cricket spelen op de gazons, zonder dat je de mensen die rustig willen wandelen stoort.
( b. ) rust, kalmte, en passieve ontspanning die in de oproep van het stadsbestuur een beetje als “behoeften uit het verleden” worden voorgesteld, zijn in de almaar drukker wordende Antwerpse binnenstad schaars en bijna onmogelijk geworden. De Antwerpse binnenstad is allesbehalve rijk aan rustige groene plekken met banken waar men aan het lawaai van verkeer of andere geluidsoverlast kan ontsnappen: vele groene bankjes zijn in de loop van de tijd verdwenen en een relatief rustig gezinsvriendelijk park, zonder herrie is een luxe te noemen in de Antwerpse binnenstad.
(c. ) Het comité ziet de omfunctionering van het Stadspark tot actief sportterrein (ook al is het maar ten dele) ook niet zitten omdat het Stadspark daarvoor veel te klein is, slechts 14 hectare klein (zelfs de voorgestelde uitbreiding door aanhechting van de Quinten Matsyslei zou het park niet voldoende vergroten om de geluids- en andere overlast te absorberen).
Conclusie: het Stadspark is gewoon te klein en cultuurhistorisch gezien te belangrijk om binnenkort als sportfaciliteit voor de Antwerpse binnenstad te moeten functioneren. Het stadsbestuur dient actief gronden aan te werven (eventueel terug te winnen van de industrie, de haven, of de bouwpromotoren), voor de aanleg van meer groene ruimtes in Antwerpen. Dat dient een prioriteit te zijn maar mag niet gebeuren ten koste van te beschermen monumenten zoals waardevolle gebouwen (het Noordstation) of historische, unieke parken zoals het Stadspark of het Albertpark.
3. GEZINSVRIENDELIJKE RESTAURATIE:
Het comité wenst eerherstel en restauratie van het Stadspark zowel als cultuurhistorisch en botanisch monument als als familiepark, voor zowel de omwonenden als de andere inwoners van Antwerpen, dank zij nog beter onderhoud van de vijver, plantsoen, bloemen (vooral omdat bloemen en bloesems in Antwerpen al zo schaars zijn), mogelijk terug plaatsen van de smeedijzeren art nouveau muziekkiosk (zoals die in de Harmonie en vroeger op de Groenplaats), gezinsvriendelijke cafetaria of tearoom, museale functie, terughangen van botanische gegevens over bomen, planten en bloemen om respect, conservatie en behoud van de diversiteit van de plantenwereld te bevorderen. Zulke restauratie hoeft niet het tegendeel van hernieuwing of modern zijn te zijn en impliceert evenmin dat deze invalshoek of de verdedigers ervan “oudbollig” zijn. Bovendien ligt zulke restauratie in lijn met Antwerpen als toeristische cultuur trekpleister en is zo’n restauratie typerend voor hoe andere steden (Parijs, New York, Boston, London, Berlijn, Wenen, enz.) hun historische stadsparken beheren met het oog op de generaties van de toekomst;
4. VEILIGER PARK, MAAR NIET DOOR TE ROOIEN:
het comité wenst een aanpak van de criminaliteit in het park, niet door ontbossing of verwijdering struikgewas, zoals in het Kielpark gebeurde of te zien is in de schaarse bomen van het nieuwe Park Noord, maar door meer bewaking gedurende de dag en sluiting van het park ‘s avonds, dank zij hekken en poorten. Het comité heeft ook bedenkingen bij het begrip “open park” dat in verscheidene krantenartikels vermeld werd en dat zowat het tegendeel is van het Engels heuvellandschap en de botanische rijkdom van het door Keilig geconcipieerde huidige Stadspark. De Standaard stelde dat het stadsbestuur een groter, opener park wil (8/11/2008), een concept onlangs gerealizeerd in het nieuwe Park Noord aan den Dam dat voornamelijk uit een weide of vlakte bestaat en dat geen plantsoen, geen bloemen, of botanische bezienswaardigheden meer heeft en weinig bomen. Ook in het Kielpark werd er, tot ongenoegen van heel wat omwonenden, gerooid, om criminele activiteiten beter in het visier te krijgen. Deze open ruimtes zouden makkelijker te surveilleren zijn (vgl de filosoof Michel Foucault), in de bestrijding van de criminaliteit, maar als we deze logica volgen zouden er in het Central Park van New York City, een stad met hoge criminaliteit, al lang geen bomen of struiken meer mogen staan. Het Stadspark omstylen tot open park in deze zin, mag geen streefdoel zijn in de bestrijding van de criminaliteit. Zoals andere buurtcomités, is het comité van mening dat bewaking tijdens de dag, de bevordering van het park als familiepark (ter voorkoming van graffiti, zwerfvuil, geluidsoverlast enz.) en de sluiting van het park ‘s avonds, veel doeltreffender zouden zijn in de bestrijding van de criminaliteit.
5. AARDGERECHT GEBRUIK DOOR KUNST IN HET PARK:
Het stadsbestuur ertoe aan zetten de reeds bestaande troeven van het park in aesthetische, kunstzinnige richting verder te ontwikkelen (en dus de sportdenkpiste te verlaten), voortbouwend op het ontwerp van Keilig, door bijvoorbeeld de bunkers tot geschiedenismuseum in te richten, door het terugbrengen van de art nouveau muziekkiosk (en samenwerking met het muziekconservatorium), door kunstzinnige gezinsvriendelijke evenementen, enz.
6. MEER SPORTRUIMTES IN ANTWERPEN, MAAR NIET TEN KOSTE VAN HET STADSPARK:
Momenteel heeft het stadsbestuur 2,5 miljoen euro opzijgezet voor een nieuw ontwerp. Ons lijkt het beter het Stadspark met een deel van het geplande budget te restaureren maar het grootste gedeelte van het budget te gebruiken voor de aanleg van andere groene (sport)zones elders in de binnenstad, zolang hiervoor geen historisch waardevolle monumenten of onroerend erfgoed moeten sneuvelen. Er is mogelijkheid voor nieuwe groene zones op Linker Oever, en op rechter oever gezien de geplande heraanleg van de Scheldekaaien (met behoud van de historische smeedijzeren Scheldehangars, het Steen als publiek historisch monument toegankelijk voor allen, en de wandelterassen), mogelijk ook door ondertunneling in plaats van de geplande Oosterweel snelweg, waardoor meer plaats is voor groene ruimte, of meer naar het Zuiden, door de mogelijke overkapping van de Singel in Borgerhout.
CONCLUSIES:
Het historische Stadspark dient beter onderhouden, in ere hersteld en gerestaureerd te worden en mag zeker niet opdraaien voor het gebrek aan groene sportplekken in de Antwerpse binnenstad.
Aan het stadsbestuur vragen we het nijpend tekort aan sportplekken, groene pleintjes en ruimtes in de binnenstad in de nabije toekomst op te lossen door een beter groen-en parkbeleid, maar zeker niet ten koste van het historisch eenmalige, rustige Stadspark.
Voetnoten:
1. Het plan om van het Stadspark mogelijk gedeeltelijk een sportplek te maken, werd gesuggereerd in volgend krantenartikel
“Het stadspark bestaat in 2009 140 jaar. Al die tijd veranderde er zo goed als niets aan het ontwerp van de toenmalige architect Frederic Keilig [Eduard Keilig]. Toch vindt het Antwerpse stadsbestuur dat de groene long tegenwoordig niet meer volledig voldoet aan de behoeften van de bezoekers. Er is bijvoorbeeld veel vraag naar ruimtes waar gesport kan worden.” (HLN, 7/11/2008). Zoals hierboven gesteld, vormt deze sportfunctie een mogelijke bedreiging van het Stadspark als te beschermen monument en is het park veel te klein, niet te vergelijken met het Rivierenhof.
2. Opmerking van wetenschappelijk onderzoeker: “Na het Leopoldspark (L. Fuchs, 1853) en het Terkamerenbos (E. Keilig, 1862-1868), beiden te Brussel, is het Antwerpse stadspark één van eerste openbare stadsparken, welke -met deze specifieke functie voor ogen- in België werden aangelegd. Bovendien is het, binnen onze Belgische steden, een vrij uniek voorbeeld van een 19de-eeuwse transformatie van een militaire schans of lunette tot openbaar park.”
Bescherm Stadspark van Antwerpen Blog 
Helemaal eens met de teksten omtrent behoud van karakter van het stadspark ; vooral aandacht voor onderhoud, en veiligheidsaspect belangrijk, dat dient de stad te garanderen en absoluut behoud van het groen er is er al zo weinig en zo veel verdwenen…
Indien accute nood aan “moderne” Stads-Sportterreinen dan bv naar <Petroleum Zuid waar dit liefst temidden van extra groenaanleg ook welkom zou zijn en er ook kan gedacht worden aan een serieus zwembad, tennisterreinen , loopcircuit dichtbij zeldzaam nog bewoond stadsdeel van Antwerpen Zuid en binnenstad. Veilig omheind parkje waar kinderen kunnen (leren ) fietsen zoals je er in Parijs en Londen zoveel hebt zou voor Petroleum Zuid ook kunnen overwogen worden.
Als Nederbelg wonend hartje centrum van Antwerpen, mis ik heel erg groen in de stad. Ik vernam al enige jaren geleden, door een historische film in het Rockoxhuis, dat Antwerpen al in de 16e eeuw bekend stond om zijn weinige groen. 5 eeuwen later is de situatie ongewijzigd. Onlogisch om sportparken aan te leggen in het weinige groen dat de stad heeft. Het stadsbestuur kan hoog ‘scoren’ door een historisch park te restaureren en daar naam en faam mee te verwerven. Beroemde voorbeelden daarvan zijn in London en Parijs te vinden.
Stadspark moet behouden blijven met nog meer groen en terug meer water in de vijver.
Welke idioten willen toch altijd ons cultureel en ander patrimonium doen verdwijnen of van bestemming veranderen zoals bv. “Het Steen”. In ander steden zoals Gent of Brugge doet men er alles aan om het erfgoed te beschermen en te bewaren.
Waarom kan dat hier bij ons niet?
Ik vraag me af of de uitvinders van dit idee om het stadspark te rooien en af te graven voor sportpleinen,ooit al eens op een zomerse zondag of een vriezende winterdag gaan kijken zijn in
‘t stadspark!!
Tijdens de opening van het park Spoor Noord was ik echt blij en trots op wat het Antwerpse stadsbestuur (samen met zovele anderen) had verwezenlijkt. Een mooi en modern park waar eens ijzer en olie en diesel de hoofdtoon waren. Maar nu… ben ik ontzettend teleurgesteld in datzelfde stadsbestuur!! Na het eerste slechte nieuws over de nieuwe bestemming van het Steen (kinderbinnenspeeltuin!!) komt dat deze jobstijding. Nou wordt het echt te gortig. Mijn vraag is dan ook; “Moet nou echt alles kapot of weg dat enerlei waarde heeft?”. Zelf woon ik niet in de binnenstad, maar toch vind ik dat bijna elke Antwerpenaar, dichtbij of ver af, steun moet geven aan allen die deze “modernisering” willen tegengaan. Mijn steun hebt u alvast!! Tot 4 januari in ons mooie, historische stadspark!!
[…] Doelstellingen van het Beschermcomité […]
Ik woon al heel mijn leven rond het stadspark. Ik heb er als kind gespeeld. Later mijn ouders in hun rolstoel rondgewandeld. Mijn kinderen kleinkinderen, voor ons allemaal ,het is onze tuin. We willen er beslist geen sportterreinen! daarvoor moet de stad een ander oplossing vinden. Wandelen is toch ook sport, en het is voor iedereen voor alle leeftijden.
Pas ook op met sluitingstijden, dan gaan ze ook entree geld vragen. Laat ons toch gewoon gratis van een plekje natuur genieten zonder ervoor op reis te moeten gaan
Proficiat met jullie doelstellingen. Moge 2009 inderdaad wat wijsheid brengen in ons stadsbestuur; ik bedoel : er zullen wel eens wijze woorden geuit worden maar beslissingen zoals het centrum van onze stad verminken door het historisch eenmalige, rustige Stadspark te moderniseren, het zeemanshuis, het gerenommeerde Steen, Etnografisch Museum en Volkskundemuseum te laten verdwijnen om maar te zwijgen van hetgeen in het verleden reeds verdwenen is, kan nooit goed gemaakt worden met ‘n inplanting zoals het MAS hoe hoog men dit project ook wil opblazen. De sinjoor dient hier vooral tegen zichzelf beschermd te worden, hij kan toch echte dwaasheden bedenken om zgz “hedendaags” te zijn……
Beste Comité,
Mooi dat jullie eens een stevig initiatief neerzetten. Helaas kan ik er 4 januari niet bij zijn. Ik laat jullie hierbij mijn opmerkingen.
Al jaren ijver ik in mijn eentje voor beter onderhoud en kleine structurele verbeteringen aan het Stadspark. Met wisselend succes. Op een gegeven moment kwam er bijvoorbeeld eindelijk weer een weekenddienst voor het leegmaken van de vuilbakjes; voor die tijd kon het Stadspark van vrijdagochtend tot maandag een enorme vuilnisbelt worden.
Met enige vasthoudendheid van mijn kant heeft men ook een aantal dode bomen weggehaald, maar er staan er nog steeds twee die men niet weghaalt en ik weet niet waarom. Zogenaamd omdat het moeilijk is om een kapvergunning te krijgen. Maar er zijn de afgelopen jaren ook prachtige grote gezonde bomen weggehaald die helemaal niet gevaarlijk waren. Bijvoorbeeld een die wel tien meter boven de vijver hing.
Ook ik vond in het begin: het is een prachtig park, zelfs al wordt het slecht beheerd, verander er maar zo weinig mogelijk aan. Maar enkele dingen storen me sterk. Dat hele hek langs de paden moet echt zo spoedig mogelijk verdwijnen, op de hele wereld ben ik geen park met zo’n hek tegengekomen. Mensen moeten op de taluds kunnen zitten en van het zicht op het water genieten, of er troost bij vinden. In feite kunnen álle hekken IN het park weg.
Het is wel een ernstige overweging om om het park als geheel een hek te zetten en het bij donker af te sluiten. Dat zie je wel in andere steden. Mensen met kinderen moeten wel goed oppassen dat hun kleintjes niet in het water sukkelen, maar dat moet je bij de Schelde of in de Rivierenhof ook.
Ik vind wel dat het Stadspark groter zou mogen waar dat kan, aan de Quinten Matsyslei en de Rubenslei met name. De Quinten Matsyslei kan worden gehalveerd, daar hoeft alleen verkeer over van de Loosplaats langs de huizenkant naar het kruispunt Quellinstraat etc. Dat is een uitbreiding van meer dan 20 (!!) meter, inclusief de middenberm. Ik heb begrepen dat het park vroeger ook tot daar liep.
Het verkeer van de stad naar de Plantin Moretuslei kan door de Blauwtorentunnel naar de Van Eycklei, die tunnel ligt daar nu toch en nu kent en gebruikt niemand hem, want zolang je over de Quinten Matsyslei kunt is het maar om.
Verder moet men m.i. de Louiza Marialei op het park aansluiten en daar de allure aan geven van hoofdentree vanuit de stad (Theaterplein-Stoopstraat). Dat betekent dat de Rubenslei ter plaatse moet worden onderbroken; je zou hoogstens smalle sporen moeten overhouden voor wagens van hulpdiensten en voor fietsen. De Rubenslei fungeert nu nog als sluiproute voor de automobilisten die de Leien willen vermijden.
Door de voorgestelde ingreep kun je vervolgens ook de helft van de Rubenslei nog wel aan het park opofferen. Het betekent ook een herinrichting van de Louiza Marialei, de hekken daar moeten natuurlijk ook weg.
En ik denk dat het monument ‘ter viering van de naasting van Congo’ (6 juni 1909, het staat er bijna een eeuw!) wel weg kan, zet het maar in Tervuren. Het is niet echt mooi en het herdenkt op een triomfantelijke manier een zwarte bladzij in de Belgische geschiedenis. Er kan een ander mooi monument voor in de plaats, bijvoorbeeld het monument “Vrede” dat nu nog op de Wapper staat waar niemand het ziet. Dat monument herdenkt o.a. de V-bombardementen en stond ooit op de Teniersplaats, niet ver weg van het Stadspark en niet ver van waar Cinema Rex ooit stond, nu UGC.
(Overigens zijn er ook al lang bomen beloofd langs de bedoelde parallel-as Paleisstraat-Justitiestraat-Van Bréestraat-Quellinstraat; en langs de Plantin Moretuslei kunnen bomen komen, zodat het groen van het Stadspark zich verder door de straten van de stad uitspreidt.)
Met een beetje slimmigheid kan het park zelfs aan de kant van de Van Eycklei nog wel wat uitbreiding krijgen. Het trottoir/fietspad kan in het park geïntegreerd worden, en tussen de parkeerplaatsen kunnen hier en daar bomen gezet worden. Dan verliest ook de Van Eycklei weer haar karakter van doorgangsweg.
Onder Erwin Pairon zijn er nieuwe banken in het park neergezet van het type Centaur, op foeilelijke gele grondplaten. Eerst stonden er van die elegante banken op kromme poten, als boomstammetjes die uit de grond waren gegroeid (dezelfde staan nog in het Nachtegalenpark). Als die nog terug zouden kunnen komen zou dat mooi zijn, maar het waren er altijd al te weinig. In het Weense Stadspark zie je hele ritsen banken aan elkaar met vuilbakjes ertussen en op mooie dagen zitten daar honderden mensen van het park en van elkaar te genieten. Doordat ze aan elkaar geschakeld staan, is er het bijkomende voordeel dat de gazons erachter relatief weinig beschadigd raken. In ieder geval moeten er in het Stadspark banken bij op plekken die een mooi zicht geven op bijvoorbeeld de brug.
Ik heb wel eens geteld dat er op mooie dagen werkelijk duizenden mensen, van alle nationaliteiten, in het Stadspark zijn. Daar ontbreken de voorzieningen voor. Het café moet weer een terras krijgen en voor het publiek toegankelijk worden.
Ik heb het stadsbestuur ook al vaak gevraagd om een wat vriendelijker communicatie in het Stadspark. Nu staan er weer nieuwe bordjes met allemaal dingen uit het politiereglement: een stuk of acht verboden en drie verboden die als geboden zijn verpakt. Nergens zie je iets van “welkom in uw Stadspark, het stamt uit 1869, er staan unieke oude bomen in, geniet ervan en houd het mee netjes”. (De slogan van de stad is toch “‘t Stad is van A” – dan het Stadspark ook toch!? En liefst ook in tenminste het Engels voor iedereen die geen Nederlands kent (nieuwe Belgen en toeristen)). En inderdaad, de botanische informatie op bomen is altijd leerzaam, in het Nederlands en het Latijn van Linnaeus dan voor de buitenlandse liefhebbers.
Ook ontbreken er toiletten voor bezoekers (wat moeten mensen met kinderen die hoognodig moeten?), als we het ene stinkende pissijn bij Café Capital even niet meerekenen, en drinkwaterfonteintjes.
Er zou best ook een mooie spuitfontein in de vijver mogen staan, of twee; er zijn al beluchtingsinstallaties in de twee eindkommen van de vijver die tot fonteinen omgebouwd kunnen worden.
Aan dit soort maatregelen mogen ze van mij wel €2,4 miljoen besteden hoor (of is dat alleen het salaris van die topontwerper?!).
Maar u hebt gelijk: hier sportaccommodaties aanleggen is onzin. Laat de joggers joggen, de skaters skaten, de cricketers cricketen, de jeugd oefenen op het grasveld. Egaliseer de paden waar er kuilen liggen, snoei het overhangende struikgewas, en zorg dat alle lantaarns branden. Meer moet dat niet zijn. Of zou het water nog verder gaan stijgen zodat we er weer met bootjes op kunnen varen, zoals vroeger toen het eilandje nog een eilandje was!?
Eigenlijk is het ook een mooie vijver om op te schaatsen! Maar niemand durft nog…
Het lijkt er op dat het stadsbestuur van Antwerpen haar geheime agenda voor het stadspark op slinkse manier wil doorvoeren. Dit bestuur is verantwoordelijk voor diverse mislukte ‘moderniseringen’ zoals de heraanleg van de Groenplaats en het Astridplein. Daarbij werd de openbare ruimte volgepoot met een belachelijke hoeveelheid straatmeubilair, trampalen, toegangspaviljoenen en inritten voor ondergrondse parkings, die inmiddels al fors vervuild of afgetakeld zijn door gebrek aan onderhoud. De rommelige aanblik die Antwerpen momenteel biedt, staat in schril contrast met de allure die de Scheldestad toont op oude postkaarten. Dit is geen uiting van conservatisme, dit is gewoon realiteit.
Kennelijk broedt het stadsbestuur nu op een ‘restyling’ van het Stadspark. Eindelijk, na 140 jaar, zo wordt gesteld, alsof parken van die ouderdom dan achterhaald zouden zijn. De talrijke stadsbewoners die er in het weekend komen kuieren, flaneren, joggen en spelen denken daar blijkbaar anders over. Het liefdeloze en slordige onderhoud van het park is de bewoners een doorn in het oog, niet de plek zelf. Een hek rond het park zou vandalisme en vervuiling kunnen beperken. Misschien moeten de politici eens een kijkje gaan nemen in de jardin du Luxembourg of het Parc Monceau, keurig verzorgde parken in Parijs.
Nico Van Hout
Kunsthistoricus
Het stadsbestuur moet op reis. Zij moeten echt eens gaan kijken in grote steden in de ons omliggende landen. Opnieuw het warm water uitvinden is tijdverlies. Dit niet alleen voor de aanpak van het stadspark, maar ook voor andere projecten die een belangrijke impact hebben op de stad. Ja, het stadspark is uitgeleefd en moet aangepakt worden. Renovatie is hier de boodschap. Geen heraanleg.
Veel zinnigs kan ik hier niet meer aan toevoegen. Knap het park op , maar bewaar het in zijn huidige vorm ! Dit park heeft een historische, botanische en esthetische waarde. Een aantal eerdere ‘moderniseringen’ zijn -ondanks het aanwerven van ‘toparchitecten – op een catastrofe uitgedraaid. Dus bewaar het stadspark maar in zijn oorspronkelijke vorm !!
Beste,
Misschien kan het college van ‘e stad van iedereen zich eens inschrijven voor deze sessie .
11 maart
zaal 2 – 11u00 De kracht van groen in de stad: nieuwe groenconcepten voor de stedelijke omgeving
Paul Geerts, journalist. Organiseert in 2009 het stadstuinenfestival ‘Secret Gardens/Tuinen voor de stad’ in Kortrijk.
Groene restruimten mogen niet gedegradeerd worden tot geluidsbuffers, groene schermen of neutrale restruimtes tussen de gebouwen, maar moeten dragers van stedelijke cultuur zijn. ‘Snippergroen’ vervult namelijk een bijzondere rol in het sociale leven van de buurt en heeft hierdoor een unieke belevings- en ontmoetingsfunctie, die een andere groene ruimte niet zonder meer kan vervullen. In hoeverre kunnen kleine, zorgvuldig ontworpen ‘stadstuinen’, ‘secret gardens’, nieuw leven injecteren in de stad? Tijdens deze lezing wordt groene ruimte bekeken vanuit diverse invalshoeken.
Aanmelden voor de lezing(en) >>
bron : http://www.dagvandeopenbareruimte.be
Groeten
Gerry Guldentops
[…] tintelingen in de lucht en hoeveel wandelaars in het park kondigen de lente aan? Hoeveel lentegevoel van kop tot teen en in hart en nieren? Zullen we […]